Wytwarzasz odpady?
Wprowadzasz na rynek opakowania lub produkty w opakowaniach?
Wprowadzasz na rynek baterie, akumulatory lub sprzęt elektryczny i elektroniczny?
Transportujesz odpady?
Usłyszałeś, że powinieneś zarejestrować się w BDO?
Potrzebujesz zlecić komuś kompetentnemu ewidencję odpadów lub/i sprawozdawczość w zakresie odpadów i opakowań?
Dobrze trafiłeś 🙂
Wszystkie firmy produkują odpady niezależnie jaką reprezentują branżę.
Każde przedsiębiorstwo generuje pewną ich ilość (niektóre więcej, inne mniej), lecz sumarycznie ilości są na tyle pokaźne, że generują poważny problem dla środowiska i gospodarki.
Z tego powodu po latach borykania się z coraz poważniejszymi problemami, w odpowiedzi na pytania:
– “Co zrobić ze zwiększającą się ilością odpadów”?
– „Jak spowodować, aby problem rozwiązać”?
ustawodawca zaplanował uszczelnienie systemu obiegu odpadów w gospodarce poprzez stworzenie Bazy Danych Odpadowych – potocznie nazywanej BDO.
Baza Danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami potocznie nazywana Baza Danych Odpadowych lub skrótowo BDO jest instrumentem, można rzec nawet narzędziem, które umożliwi skuteczny nadzór nad rynkiem gospodarki odpadami.
Działanie tego systemu zapewne ma wpłynąć na przedsiębiorstwa i instytucje, a także na zwykłego człowieka. Celem jest to, aby wszyscy zmienili swój sposób podejścia do tematu odpadów poprzez wprowadzenie działań w kierunku minimalizacji ich wytwarzania, rozwoju procesów ich przetwarzania – tak aby coraz mniej odpadów trafiało na składowiska i znikął problem pozbywania się ich na terenach do tego nie przeznaczonych np. w lasach czy na łąkach. W ten sposób ustawodawca rozpoczął walkę z szarą strefą związaną z odpadami oraz dzikimi wysypiskami, do których nikt nie chciał się przyznać.
Scentralizowanie ewidencji i sprawozdawczości o odpadach i opakowaniach w BDO ułatwia działania kontrolne Wojewódzkiemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska i innym właściwym do tego organom oraz przyspiesza odnalezienie nieprawidłowości. Dzięki BDO system ewidencji jest bardziej przejrzysty, przez co łatwiejsze zdaje się być generowanie raportów na szczeblu krajowym i unijnym.
BDO jest to system teleinformatyczny o zintegrowanej konstrukcji. Zawiera rejestr BDO, moduły ewidencji, moduły sprawozdawczości. BDO ma na celu ewidencję gospodarowania odpadami, opakowaniami; od miejsca ich wytwarzania lub wejścia na teren kraju, aż do miejsca ich przetwarzania, składowania czy wyjścia poza teren kraju.
Ministerstwo Klimatu odpowiedzialne jest za stworzenie i funkcjonowanie Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami.
Rejestr obsługiwany jest przez marszałków województw, którzy wpisują do niego przedsiębiorców na ich wniosek. Petent składa wniosek do odpowiedniego marszałka ze względu na siedzibę firmy.
BDO istnieje już od kilku lat. Od początku 2020 roku w ramach BDO zostały uruchomione kolejne moduły – systemy ewidencji oraz sprawozdawczości.
Obowiązek rejestracji dotyczy firm, które:
Oznacza to, że obowiązek ten dotyczy zarówno dużych i średnich przedsiębiorstw, jak także mniejszych firm, które zajmują się wyżej wymienioną działalnością lub ją prowadzą jako peryferyjne działania w stosunku do głównych działań firmy z których „żyją”.
W niektórych przypadkach rejestracja/ewidencja/sprawozdawczość może dotyczyć jednoosobowych działalności gospodarczych np. salonów kosmetycznych, gabinetów stomatologicznych, firm budowlanych, zakładów mechaniki samochodowej czy podmiotów wytwarzających odpady niebezpieczne.
Wpisy do BDO wiążą się z uiszczeniem opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej.
[Rozp. MŚ w sprawie wysokości stawek opłaty (…)]
Istnieje grupa podmiotów, które z mocy prawa nie muszą dokonywać rejestracji w BDO.
Ustawodawca dopuścił bowiem zwolnienie z tego obowiązku:
Od 2020 roku ewidencja prowadzona jest wyłącznie w postaci elektronicznej. W bazie znajdą się dane:
– firm, które mają obowiązek zarejestrować się samodzielnie na podstawie zapisów ustawowych
oraz
– firm wpisywanych z urzędu przez marszałka danego województwa lub inne Organy.
Obowiązek rejestracji również nie dotyczy firm, które zlecają wykonanie usługi innemu podmiotowi np. w zakresie – budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników/urządzeń lub sprzątania, konserwacji i napraw.
Przykładowo, jeśli w danym podmiocie wymieniane są świetlówki, a usługa ta jest świadczona przez zewnętrzną firmę w ramach umowy, to zgodnie z ustawą o odpadach wytwórcą odpadów wygenerowanych w wyniku/podczas świadczenia tej usługi będzie podmiot, który świadczy tę usługę (chyba, że umowa stanowi inaczej). Dlatego bardzo ważne jest dla Wytwórcy odpadu, aby sprawdzać, a gdy trzeba weryfikować zapisy w umowie. To dzięki odpowiednio sformułowanym zapisom w umowie można zastrzec, że to firma świadcząca usługę będzie odpowiadała za odpady wygenerowane podczas usługi. W wyżej opisanym przypadku podmiot prowadzący działalność biurową nie musi się rejestrować w BDO, jeśli oczywiście nie wytwarza innych rodzajów odpadów niż komunalne.
Również przedsiębiorca, który wytwarza tylko i wyłącznie odpady o kodach i w ilościach podanych w rozporządzeniu „w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów”, nie musi uzyskać wpisu do rejestru jako wytwórca odpadów.
Jeśli kilku różnych przedsiębiorców korzysta ze wspólnego lokalu, możliwe jest przeniesienie odpowiedzialności za wytworzone odpady na jednego z nich lub wynajmującego. Warunkiem jest, że podmiot, na którego przeniesie się obowiązki zapewni gospodarowanie odpadami zgodne z ustawą. W takim przypadku wskazane jest podpisanie umowy w odpowiedniej formie.
Odpady powstające w firmach i instytucjach w części przeznaczonej na cele socjalne są ze względu na swój skład traktowane podobnie jak odpady komunalne pochodzące z gospodarstw domowych. Nie podlegają ani ewidencji, a ich wytwarzanie nie generuje obowiązku dokonania wpisu do rejestru w BDO.
Jednak w przypadku, gdy oprócz tych odpadów powstających w części przeznaczonej na cele socjalne podmiot wytwarza również inne odpady, które generują obowiązek wpisu lub ewidencji, obowiązek wpisu do rejestru BDO/ewidencji nadal obowiązuje w zakresie podlegających niemu odpadów.
[u oO, oraz ustawy zmieniające u oO] dla Wytwórcy odpadów
Bardzo istotny jest termin rejestracji w BDO. Jeżeli rodzaj działalności podlega obowiązkowi rejestracji w BDO to firma powinna dokonać rejestracji przed rozpoczęciem działalności podlegającej rejestracji.
W Urzędach obowiązuje kolejność rejestracji i przedkładania zgłoszeń. Sprawy zazwyczaj nie są załatwiane od razu. W przypadku gdy formularz jest nieprawidłowo uzupełniony czy niekompletny, podmiot zostanie wezwany do dokonania poprawek lub wyjaśnień – a nawet do jego wycofania i powtórnego złożenia. Wszystko to może zająć kilka dni, a nawet dłużej, w zależności od przedmiotu problemu. Opóźnienia w rejestracji czy przyjęciu zgłoszenia do BDO mogą znacząco odsunąć w czasie rozpoczęcie naszej inwestycji/przedsięwzięcia.
Przekroczenie wymaganego prawem terminu lub nie złożenie w ogóle wniosku o rejestrację, jeżeli firma jest do tego zobowiązana może implikować naliczenie kar.
W niektórych przypadkach kary wynoszą nawet do miliona złotych.
Do innych środków karnych w tym zakresie można zaliczyć karę grzywny oraz karę aresztu, ale są one rzadko stosowane. Sprawa związana z niedopełnianiem obowiązków może trafić do sądu lub do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (WIOŚ także może nałożyć pokaźną karę).
Tak restrykcyjne środki karne mają na celu wymuszenie przestrzegania przepisów i wypełniania obowiązków starannie i terminowo.
Ci przedsiębiorcy mogą się liczyć z poważnymi ograniczeniami w funkcjonowaniu. Od 1 stycznia 2020 roku, jeżeli podmiot wytworzy odpady i nie jest zarejestrowany, nie może przekazać tychże odpadów np. odbierającemu. Nie ma możliwości wystawienia elektronicznej karty przekazania odpadów. Obecnie, gdy funkcjonuje system elektroniczny bazy BDO, obowiązująca w przeszłości papierowa wersja karty przekazania odpadu (nie wygenerowana przez system BDO) nie jest akceptowana przez Organy jako obowiązujący dokument. Firma transportująca nie będzie mogła w związku z tym odebrać od firmy wytwarzającej odpadów. Dlatego ważne jest aby zarejestrować się od momentu, gdy zaczyna się podlegać pod dany obowiązek.
Materiał ma charakter jedynie informacyjny i nie jest wykładnią prawa. Z uwagi na możliwe zmiany w obowiązujących przepisach prawa, wszelkie podane informacje należy zweryfikować i sprawdzić ich aktualność.